16 okt In Whoa-procedure kan aandeelhouder stemrechten worden afgenomen
Het is wettelijk geregeld wie in een vennootschap de Raad van Commissarissen mag benoemen en ontslaan: de algemene vergadering van aandeelhouders (AvA). Maar in een Whoa-procedure kan de rechtbank de AvA dit stemrecht ontnemen, als dit in het belang is van de schuldeisers en aandeelhouders gezamenlijk.
Een BV verkeert financieel in zwaar weer en start, in het kader van de Wet homologatie onderhands akkoord (Whoa), een herstructureringstraject. Zo probeert de BV haar schulden te herstructureren om een faillissement te voorkomen. Na lang onderhandelen met financiers is de finishlijn in zicht. Maar de aandeelhouders liggen dwars. Zij hebben aangekondigd de voorzitter van de RvC te ontslaan. Die voorzitter heeft bij het staken van de stemmen in het bestuur de doorslaggevende stem. De aandeelhouders zijn het niet eens met het herstructureringstraject en beklagen zich erover dat zij hierover te weinig informatie krijgen.
Stemrecht
Het bestuur van de BV vindt dat de aandeelhouders het herstructureringsplan niet mogen belemmeren. Daarom biedt de Whoa mogelijkheden waarmee kan worden voorkomen dat schuldeisers of aandeelhouders de herstructurering kunnen blokkeren of vertragen. Het bestuur van de BV vraagt de rechtbank dan ook de aandeelhouders te verbieden hun stemrecht uit te oefenen.
Bestuurscrisis
Volgens de aandeelhouders handelt de voorzitter van de RvC in strijd met de governanceregels door de CEO buiten spel te zetten. De voorzitter van de RvC wil het akkoord doorzetten en handelt daarmee, zo vinden de aandeelhouders, niet in het belang van de vennootschap en dus niet in het belang van de gezamenlijke schuldeisers en henzelf. De aandeelhouders geloven er niet in dat het voorgestelde herstructureringsplan een levensvatbare onderneming oplevert. Daarom moet de voorzitter van de RvC worden ontslagen. Volgens het bestuur van de BV willen de aandeelhouders zo een bestuurscrisis creëren, zodat er geen rechtsgeldig besluit kan worden genomen over het herstructureringsplan, en de herstructurering niet kan doorgaan.
Positie ingeperkt
De rechtbank Zeeland-West-Brabant, die het verzoek over het beknotten van het stemrecht moet beoordelen, merkt op dat de positie van de algemene vergadering van aandeelhouders binnen de Whoa al is ingeperkt. Het bestuur van een rechtspersoon heeft voor de aanbieding van een onderhands akkoord niet de goedkeuring van de AvA nodig. Zo wordt voorkomen dat het bestuur, vanwege weerstand bij de aandeelhouder(s), niet toekomt aan het in gang zetten van een traject dat kan leiden tot het onderhands akkoord. Zo heeft het bestuur de lead in het proces van de herstructurering.
Ordemaatregel
Als schuldeisers of aandeelhouders vinden dat hun belangen niet voldoende worden gerespecteerd, dan kunnen zij de rechtbank vragen een herstructureringsdeskundige te benoemen. De rechtbank kan ook een ordemaatregel treffen om de belangen van de schuldeisers of aandeelhouders te beveiligen. Zo kan de rechtbank tijdelijk wijzigingen aanbrengen in de vennootschapsrechtelijke structuur, zoals het beperken van aandeelhoudersbevoegdheden. De rechtbank kan zelfs maatregelen treffen die ingrijpend of onomkeerbaar zijn.
Vertraging
Moet dat ook in deze zaak gebeuren? De rechtbank vindt van wel. Wat de aandeelhouders ook beweren: de governanceregels werden netjes gevolgd en de CEO werd helemaal niet ‘overruled’, die kon zich goed vinden in het herstructureringstraject. De aandeelhouders kregen ook voldoende informatie over dit traject. Er is geen reden om de voorzitter van de RvC te ontslaan, wat het traject bovendien aanzienlijk zou vertragen: hij is goed ingewerkt en er zal niet snel een nieuwe worden gevonden. Veel tijd is er niet meer, er dreigt een faillissement. De aandeelhouders kunnen wel stellen dat zij een betere weg kennen voor de toekomst van de BV, maar het bestuur is niet verplicht dit te onderzoeken. De vraag of het akkoord van de BV de beste optie is voor de gezamenlijke schuldeisers en aandeelhouders komt aan de orde bij de homologatie.
Observator
De voorziening die de BV vraagt wordt toegewezen. De AvA mag de voorzitter van de RvC, een commissaris en een bestuurder – voor de duur van de akkoordprocedure – niet ontslaan, schorsen of vervangen. Alleen zo kan het herstructureringstraject in alle rust worden voortgezet, wat in het belang is van de schuldeisers en aandeelhouders. Gezien de gespannen verhoudingen tussen alle partijen en belanghebbenden heeft de rechtbank wel ambtshalve besloten een observator aan te stellen. Deze moet toezicht houden op het proces van voorbereiding en totstandkoming van het herstructureringsakkoord.