15 nov Bedrijven moeten impact op mensenrechten en milieu monitoren
Het grote EU-project om Europa in 2050 klimaatneutraal te maken, de Green Deal, roept voor het bedrijfsleven ook juridische verplichtingen op: ondernemingen moeten nagaan wat hun activiteiten betekenen voor mensenrechten en milieu.
Binnen de Green Deal is de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) een belangrijke Europese richtlijn die het hele bedrijfsleven kan raken. De CSDDD bepaalt dat ondernemingen ervoor moeten zorgen dat zij doorlopend zorgvuldigheidsonderzoeken (‘due diligence’) uitvoeren. Ze moeten daarbij hun eigen bedrijfsactiviteiten in kaart brengen, maar ook die van dochterondernemingen en van partners (directe en indirecte) waarmee zij een vast samenwerkingsverband hebben. Die onderzoeken moeten resulteren in acties om negatieve effecten op mensenrechten en het milieu in hun waardeketen aan te pakken, en moeten zorgen voor transparantie in de toeleveringsketens. Ondernemingen kunnen aansprakelijk worden gesteld voor misstanden die plaatsvinden bij henzelf en bij hun partners. De richtlijn wordt ook wel aangeduid als de ‘anti-wegkijkwet’: het is de bedoeling dat een leverancier niet langer kan wegkijken als zich misstanden voordoen in de toeleveringsketen.
Grote én kleine ondernemingen
Het zijn vooral de grotere EU-ondernemingen (meer dan 1.000 werknemers en een omzet van meer dan 450 miljoen euro) die zich aan de nieuwe richtlijn moeten houden. Voor ondernemingen in de financiële sector geldt nog een uitzondering: zij hoeven nog niet alle verplichtingen na te leven. Voor andere bedrijven worden de due diligence-verplichtingen geleidelijk ingevoerd, afhankelijk van hun omzet en het aantal werknemers. Ook kleinere ondernemingen zullen aan de vereisten van de CSDDD moeten gaan voldoen. Grotere ondernemingen moeten namelijk de bedrijfsactiviteiten onderzoeken van de partners waarmee zij samenwerken. Zij gaan dan van hun (kleinere) partners eisen dat ook zij CSDDD-compliant worden. Die worden zo indirect gedwongen hun werkwijze te evalueren en waar nodig aan te passen.
Toezichthouder
Om na te gaan of ondernemingen de CSDDD wel naleven, komt er een toezichthoudend orgaan. Dit orgaan is bevoegd onderzoeken in te stellen en kan geldboetes opleggen indien ondernemingen de richtlijn schenden. Overtreding van de CSDDD kunnen ook op een andere manier worden ‘gestraft’: ondernemingen moeten dan schadevergoedingen betalen aan gedupeerden.
Initiatiefwetsvoorstel
Deze richtlijn is op Europees niveau al in werking getreden maar nog niet omgezet in Nederlandse wet- en regelgeving. Daarvoor hebben de lidstaten twee jaar de tijd. Momenteel is een initiatiefwetsvoorstel hierover aanhangig bij de Tweede Kamer.