04 apr Werkt failliet niet mee in faillissementsprocedure? Dan dreigt gijzeling
Wie failliet is verklaard, moet de faillissementscurator alle inlichtingen verstrekken waar deze om vraagt. Een failliet die steeds liegt over het faillissement of informatie achterhoudt, kan worden opgesloten in een Huis van Bewaring – totdat hij volledig meewerkt.
Dat merkte een man die in januari 2020 door de rechtbank Overijssel failliet is verklaard. Twee jaar na de faillietverklaring beveelt de rechtbank verzekerde bewaring van failliet. Een maand later wordt die ‘gijzeling’ ten uitvoer gelegd – dan moet de man echt ‘zitten’. Omdat de man ook dan niet meewerkt, vraagt de curator om de termijn van de bewaringstelling met dertig dagen te verlengen. Hij stelt een overzicht op met vragen die de failliet moet beantwoorden, de stukken die hij moet leveren en de bedragen die hij moet voldoen. De rechtbank behandelt het verzoek van de curator achter gesloten deuren.
Onvoldoende informatie
Volgens de curator heeft de failliet, ondanks zijn verzekerde bewaring, nog altijd onvoldoende informatie aan de curator verstrekt. Die wil afschriften van de bankrekening van de partner van de failliet, uitkeringsspecificaties en bewijsstukken van goederen die de partner van de failliet zou hebben aangeschaft. Ook wil hij een overzicht waaruit blijkt welke goederen de failliet heeft gekocht gedurende zijn faillissement – aangeschaft met de door failliet ontvangen gelden uit zijn oplichtingspraktijken – en waar die goederen nu zijn.
Twee auto’s
Enige tijd geleden heeft de curator de failliet in het Huis van Bewaring bezocht. In eerste instantie loog hij weer over zijn inkomsten tijdens het faillissement maar gaf later toe te hebben gewerkt als filiaalmanager en beveiliger. Zijn salaris werd op de bankrekening van zijn partner gestort, buiten de failliete boedel om. Ook verklaarde hij een auto te hebben maar onduidelijk bleef waar die auto nu is. Later ontdekt de curator dat de man nog een auto heeft, hetgeen hij niet tegen de curator had gezegd. Nu de failliet ook andere informatie achterhoudt (zoals salarisstroken van zijn baan als beveiliger), is duidelijk: hij voldoet nog steeds niet aan zijn informatieverplichting.
Belang van de curator
De rechter-commissaris, die toezicht houdt op de afwikkeling van het faillissement, staat achter het verzoek de inbewaringstelling te verlengen. De failliet belooft steeds dat hij zal meewerken en alles eerlijk zal vertellen, maar in de praktijk verklaart hij niet naar waarheid en geeft hij geen volledige openheid van zaken. De man moet worden gedwongen de gewenste en noodzakelijke informatie te verstrekken en de verzekerde bewaring is daarvoor een geschikt middel. Daarom moet de termijn van de bewaring met dertig dagen worden verlengd. Volgens de rechter-commissaris weegt het belang van de curator bij voortzetting van de gijzeling om de benodigde inlichtingen te verkrijgen, zwaarder dan het belang van failliet bij zijn vrijheid.
Persoonlijke vrijheid
De informatieverplichting staat in de Faillissementswet. De failliet voldoet daar nog steeds niet aan. Maar de rechtbank moet ook rekening houden met het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens, waarin het recht op vrijheid staat. De rechtbank moet een afweging maken of een voortgezette inbreuk op de persoonlijke vrijheid van failliet gerechtvaardigd is. Die afweging valt in zijn nadeel uit: de man moet nog dertig dagen langer zitten.
Ziekelijk liegen
Daarbij speelt een rol dat de man onder behandeling is voor ziekelijk liegen. Dat maakt het voor de rechtbank duidelijk: het is zeer onwaarschijnlijk dat de failliet de vereiste medewerking zal verlenen indien de in verzekerde bewaring nu wordt beëindigd. De dwang die daarvan uitgaat is nog steeds gerechtvaardigd en proportioneel om de failliet tot het geven van de gevraagde inlichtingen over te halen. De rechtbank wijst het verzoek van de curator toe: de in verzekerde bewaringstelling van de man wordt met een maand verlengd.