13 sep De aandeelhoudersovereenkomst – een extra slot op de deur
In een eerder blog constateerden we dat er makkelijk conflicten kunnen ontstaan tussen aandeelhouders onderling of tussen het bestuur van een vennootschap en de aandeelhouders. Een oplossing voor de conflicten kan gevonden worden in de aandeelhoudersovereenkomst. Hierin worden – zoals de naam al doet vermoeden – afspraken gemaakt tussen de verschillende aandeelhouders. Wanneer er dan dreiging van een conflict ontstaat, weet iedereen duidelijk wat de regels zijn en kan het conflict makkelijker worden opgelost.
Statuten versus aandeelhoudersovereenkomst
Allereerst moet er duidelijk zijn dat een aandeelhoudersovereenkomst niet verplicht is, zoals bijvoorbeeld statuten bij een BV dat wel zijn. Het is echter wel verstandig deze op te stellen. Maar waarom nog een overeenkomst maken terwijl er ook al de statuten zijn?
Een aandeelhoudersovereenkomst is in tegenstelling tot statuten niet openbaar. Belangrijke afspraken waarvan het niet gewenst is deze openbaar te hebben, kunnen worden vastgelegd in de aandeelhoudersovereenkomst. Met het uitgeven van aandelen wordt er niet enkel kapitaal aangetrokken maar wordt er ook iedere keer een stuk zeggenschap weggegeven. Onderlinge afspraken vastleggen is dan ook erg verstandig. Wil je afwijken van de statuten, of dingen vastleggen die nog niet in de statuten staan, dan is een aandeelhoudersovereenkomst dus de oplossing. Bovendien gaat de wijziging van een aandeelhoudersovereenkomst een stukje eenvoudiger. In tegenstelling tot statuten waarbij wijziging geschiedt via de notaris, kan een aandeelhoudersovereenkomst makkelijk aangepast worden indien de aandeelhouders in overeenstemming hebben besloten. Dit bespaart dus tijd en geld. Daarnaast is het de wet die bepaalt wat er in de statuten moet staan. Bij het opstellen van een aandeelhoudersovereenkomst heerst dus veel meer vrijheid.
Inhoud van de aandeelhoudersovereenkomst
Maar wat neem je nu op in zo’n aandeelhoudersovereenkomst? Tegenstrijdige afspraken tussen bijvoorbeeld de statuten en de aandeelhoudersovereenkomst zijn natuurlijk niet handig, aangezien het dan alsnog niet heel veel duidelijker wordt. In het achterhoofd houdend dat een eventuele ruzie tussen de aandeelhouders ooit kan opspelen, is het verstandig om op papier te hebben hoe je in dat geval als aandeelhouders met elkaar om moet gaan. Denk aan regels over hoe er samengewerkt wordt of hoe een eventuele ontbinding in zijn werk zou gaan.
Allereerst moet er de nadruk gelegd worden op het boetebeding, wanneer je een aandeelhoudersovereenkomst opstelt, schept het duidelijk om hier een boetebeding aan toe te voegen. Wanneer een aandeelhouder dan in strijd handelt met de overeenkomst, is hier meteen een duidelijke sanctie aan verbonden.
Verder is het belangrijk vast te stellen wat de voorwaarden zijn waaronder aandelen mogen worden verkocht. Zo is het handig om bijvoorbeeld op te nemen dat in het geval dat een van de aandeelhouders zijn aandelen wil verkopen, deze eerst de aandelen moet aanbieden bij de andere aandeelhouder(s) of dat in de beginperiode van de onderneming de aandelen helemaal niet overdraagbaar zijn voor een bepaald aantal jaar.
Als aandeelhouders is het ook van belang om te zorgen dat de desbetreffende BV altijd mee tekent in de aandeelhoudersovereenkomst en de BV dus ook partij te maken in de overeenkomst. Denk bijvoorbeeld aan de situatie waarin de aandeelhouders iets hebben afgesproken over dividenduitkering en de bestuurder zijn medewerking niet verleent. De aandeelhoudersovereenkomst zou in het geval dat de BV niet mee tekent enkel tussen aandeelhouders afgesloten zijn en het is dan ook niet makkelijk om in die situatie iets af te dwingen van de vennootschap.
Wat nog meer gebruikelijk is om op te nemen in een aandeelhoudersovereenkomst zijn concurrentie- en geheimhoudingsbedingen. Zo voorkom je conflicten over de vraag of een aandeelhouder bijvoorbeeld met kennis die hij van de vennootschap verkrijgt, kansen voor zichzelf mag benutten. Mag een aandeelhouder zomaar de vennootschap beconcurreren?
Zou het mogelijk moeten zijn om in bepaalde situaties een aandeelhouder te dwingen tot overdracht van zijn aandelen? Ook hier moet goed over nagedacht worden.
In een eerdere blog is gesproken over de ‘informatieplicht’ van het bestuur jegens de aandeelhouders. Hierin is besproken dat een individuele aandeelhouder in principe geen individueel recht heeft op informatie. In de aandeelhoudersovereenkomst kunnen daarentegen wel afspraken worden vastgelegd over het verstrekken van informatie aan de aandeelhouders.
Conclusie
Het opnemen van een aandeelhoudersovereenkomst is dus zeer aan te raden. Ook al verwacht niemand in het begin dat er conflicten zullen komen in zijn bedrijf, wrijving tussen aandeelhouders en bestuurders of aandeelhouders onderling ontstaat toch makkelijker dan je denkt. Door een simpele aandeelhoudersovereenkomst kan ellende worden bespaard.