11 dec Camerabeelden van buurtbewoners niet gebruiken om overtreding vast te stellen
Uit een voordeurcamera blijkt dat een man met een gevaarlijke hond een aan hem opgelegd muilkorfgebod heeft overtreden. Mag de burgemeester, als handhaver van de openbare orde, deze beelden gebruiken voor het opeisen van een dwangsom?
Als een man zijn Kaukasische herdershond uitlaat, valt deze een vrouw aan. De burgemeester legt hem een aanlijn- en muilkorfgebod op. Even later ziet een buitengewoon opsporingsambtenaar dat de hondeneigenaar dit gebod overtreedt. Dan krijgt de man een last onder dwangsom opgelegd. Bij iedere volgende overtreding van het muilkorfgebod zal hij een dwangsom verbeuren van € 500.
Op een dag krijgt de burgemeester camerabeelden van een buurtbewoner. Daarop is twee keer te zien dat de hond geen muilkorf draagt. De burgemeester gaat over tot invordering van de dwangsom van € 1.000. De man gaat daartegen in bezwaar en later in beroep bij de rechtbank Oost-Brabant: hij zegt het muilkorfgebod niet te hebben overtreden en dat de burgemeester gebruik heeft gemaakt van illegale camerabeelden.
Geen toestemming
De buurtbewoner had een beveiligingscamera bij zijn voordeur, die ook beelden had opgevangen van de man die met zijn hond langsliep. De hondeneigenaar voert aan dat de beelden vaag zijn en dat daardoor niet goed is te zien of de hond was gemuilkorfd, maar hij beroept zich er ook op dat hij zonder zijn toestemming gefilmd is. Op het filmen van de openbare weg is de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) van toepassing, zo stelt de man. Het gebruik van de beelden door de burgemeester als bewijs voor overtredingen is volgens hem in strijd met de AVG.
Noodzakelijk
De burgemeester is het daar niet mee eens. De buurtbewoner die de camerabeelden verstrekte richtte zijn camera – ter bescherming van de eigen goederen – op de aanloop naar de voordeur en op zijn oprit, en niet grotendeels op de openbare weg. De burgemeester stelt dat hij die camerabeelden mag gebruiken als bewijs voor de overtredingen, omdat dit noodzakelijk is voor de uitvoering van zijn handhavingstaak, mede vanwege het capaciteitsgebrek aan buitengewoon opsporingsambtenaren. De burgemeester wijst er nog op dat hij rekening heeft gehouden met de privacy van de hondeneigenaar door slechts (gedeeltes van) ‘stills’ uit de camerabeelden ten grondslag te leggen aan zijn besluit.
Verwerking van persoonsgegevens
De rechtbank oordeelt dat de AVG inderdaad op deze situatie van toepassing is. Op de (stills uit de) camerabeelden is de man met zijn hond op de openbare weg te zien. Dat zijn persoonsgegevens van de man. Persoonsgegevens mogen op grond van de AVG uitsluitend door een organisatie worden verwerkt als daar een grondslag voor is. De burgemeester heeft niet beoordeeld of er een grondslag bestond voor de vastlegging van de camerabeelden voordat hij besloot om ze te gebruiken. Nu een rechtmatige grondslag voor het maken van de camerabeelden ontbreekt, is de verwerking van persoonsgegevens onrechtmatig en vormen de stilstaande camerabeelden onrechtmatig verkregen bewijs.
Privacybeleid
De verwerking van persoonsgegevens kán rechtmatig zijn als dit noodzakelijk is voor de vervulling van een taak van algemeen belang. Dan moet wel het doel waarvoor de persoonsgegevens worden verwerkt welbepaald en uitdrukkelijk zijn omschreven. Uit het gemeentelijk privacybeleid blijkt dat de gemeente camera’s kan inzetten om de veiligheid op straat te vergroten, maar dat zij dat nog niet doet. De rechtbank concludeert daaruit dat de gemeente de inzet van camera’s kennelijk (nog) niet noodzakelijk vindt voor de handhaving van de openbare orde. Die noodzaak is er dan ook – zeker – niet als het gaat om de inzet van camera’s door buurtbewoners. Naar het oordeel van de rechtbank wordt er dus niet voldaan aan de noodzakelijkheidsvoorwaarde uit de AVG. De burgemeester handelt niet rechtmatig door de invorderingen van de dwangsom – uitsluitend – op de stilstaande camerabeelden te baseren.
Onrechtmatig
In een bestuursrechtelijk geding kan een bewijsmiddel niet worden gebruikt als het bewijs is verkregen op een wijze die indruist tegen wat van een behoorlijk handelende overheid mag worden verwacht. Daarvan is hier sprake, oordeelt de rechtbank: op grond van de AVG is niet alleen het ter beschikking stellen van de camerabeelden door de buurtbewoner onrechtmatig, maar ook de invordering die vervolgens uitsluitend op die camerabeelden is gebaseerd. De man verbeurt daarom de dwangsom die op de camerabeelden gebaseerd was niet. Overigens blijft een andere aan de man opgelegde dwangsom wel overeind: er was namelijk ook al een keer een overtreding van het muilkorfgebod live waargenomen door een politieambtenaar.