18 apr Bedrijven kunnen in toekomst beter beschikken over eigen data
Bij gebruikmaking van ‘slimme’ apparaten ontstaan allerlei (nieuwe) data. Vaak kunnen alleen fabrikanten en dienstverleners hierover beschikken. De EU Data Act en de Nederlandse uitvoeringswet moeten ervoor zorgen dat gebruikers (bedrijven en consumenten) beter toegang krijgen tot hun eigen data.
Met de EU Data Act krijgen consumenten en bedrijven in de EU meer grip op hun digitale gegevens, zodat ze deze op een door hen gewenste manier kunnen gebruiken. Zo komen er regels over wie toegang heeft tot, en gebruik mag maken van, data uit slimme apparaten. Ook kunnen gebruikers makkelijker overstappen tussen Clouddiensten en diensten van verschillende Cloud aanbieders met elkaar verbinden. Met de EU Data Act krijgen consumenten en bedrijven meer zeggenschap over hun digitale gegevens.
Omzetten
De EU Data Act is daarmee een belangrijke stap om de data-economie beter te laten werken. Wel moet deze Europese regel nog worden ‘omgezet’ in een Nederlandse variant. De Minister van Economische Zaken en Klimaat heeft daarvoor de concept-uitvoeringswet Dataverordening opgesteld. De nieuwe regels treden vanaf september 2025 in werking.
Internet of things
Met de nieuwe regels krijgen bedrijven en consumenten toegang tot gegevens die ontstaan door hun gebruik van digitaal verbonden apparaten (‘internet of things’). Dat zijn bijvoorbeeld auto’s, huishoudelijke apparaten en industriële machines. Nu gaat die data doorgaans alleen naar fabrikanten en dienstenaanbieders, zodat bedrijven en consumenten niet over hun eigen gegevens kunnen beschikken of deze naar eigen inzicht kunnen delen. Een goed werkende en eerlijke data-economie kan niet zonder nieuwe standaarden, stelt de minister.
Toezichthouders
De EU Data Act legt ook spelregels vast voor het delen van data. Aanbieders van producten worden verplicht dit mogelijk te maken. Er komen regels over een redelijke vergoeding aan bedrijven voor het beschikbaar stellen van data, over goede geschillenbeslechting en over de aanpak van eventuele oneerlijke contractvoorwaarden. In de Nederlandse uitvoeringswet worden de Autoriteit Consument en Markt (ACM) en de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) aangewezen als toezichthouders, en worden – bij overtreding van de regels – sancties vastgesteld, zoals een bestuurlijke boete of een last onder dwangsom. De internetconsultatie was op 1 april 2024 afgerond. De uitvoeringswet is inmiddels voor advies naar de Raad van State en vindt hierna behandeling in de Tweede en Eerste Kamer plaats.