13 dec Bank mag rekening opzeggen bij vermoeden van integriteitsrisico’s
Een bedrijf kan geen goede verklaring geven voor een aantal financiële transacties. Kan de bank daarom de betaalrekening opzeggen?
Over zo’n zaak moest de rechtbank Amsterdam onlangs oordelen. Een bedrijf houdt zich bezig met de bouw en afbouw van horeca-, winkel- en kantoorpanden. Het bedrijf is ook enig aandeelhouder van een onderneming die zich richt op de autohandel en -reparatie. Achter deze constructie zit één persoon, die toegang heeft tot de zakelijke bankrekening van het bouwbedrijf.
Know Your Customer-onderzoek
Het valt de bank op dat op één dag 39 spoedbetalingen worden gedaan voor in totaal € 1.900.000. Vervolgens worden deze bedragen direct doorgesluisd naar een andere rekening. In het kader van een Know Your Customer-onderzoek stelt de bank vragen over deze transacties en over de bedrijfsactiviteiten. Daarop komen nauwelijks bevredigende antwoorden, ook niet als de bank daarover doorvraagt. Om die reden blokkeert de bank de betaalrekening en beëindigt de bankrelatie, omdat er vermoedens zijn van een ‘stromanconstructie’. Het bedrijf vordert in kort geding dat de bankrelatie direct wordt voortgezet.
Algemene Bankvoorwaarden
De voorzieningenrechter van de rechtbank Amsterdam stelt dat de bank de relatie mag opzeggen – dat staat in de Algemene Bankvoorwaarden – maar aan die bevoegdheid zitten wel grenzen. Er geldt tevens een bancaire zorgplicht: de bank moet ook letten op de belangen van cliënten, die toegang moeten hebben tot het bancaire systeem.
Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme
Maar de voorzieningenrechter wijst ook op de Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme (Wwft). Banken moeten financieel-economische criminaliteit en andere integriteitsrisico’s signaleren en voorkomen dat het financiële systeem wordt misbruikt. Daartoe moeten zij onderzoek kunnen doen naar hun cliënten. Kan een bank haar cliëntenonderzoek niet voltooien, dan moet zij de relatie met die klant beëindigen, zo eist de Wwft. De bank kan dan immers het risico van misbruik van haar producten en diensten niet overzien. Het is voor de beëindiging van de relatie niet noodzakelijk dat er concrete bewijzen zijn dat de klant betrokken is bij criminele activiteiten – aanwijzingen zijn vaak voldoende.
Geen legaal doel
In dit geval, zo stelt de voorzieningenrechter, zijn er terecht twijfels gerezen over het gebruik van de bankrekening door het bedrijf. Er vindt nauwelijks betalingsverkeer op de rekening plaats, er blijkt geen noemenswaardige omzet uit, er zijn geen transacties voor inkoop van bouwmaterialen, en voor salaris,- huur- en verzekeringsbetalingen. De bank heeft terecht geconcludeerd dat het betalingsverkeer geen (legaal) economisch doel lijkt te dienen.
Verstrekkende maatregel
Omdat het bedrijf onvoldoende openheid van zaken heeft gegeven mocht de bank de rekening opzeggen. Een verstrekkende maatregel, erkent de rechter – maar die rekening werd toch al nauwelijks gebruikt. Het bedrijf moet voorlopig haar financiën anders regelen.